Hoe verhouden kunst en kerk zich tot elkaar in onze samenleving? In dit dubbeldikke themanummer steken auteurs vanuit de werelden van kerk en kunst veelal autobiografisch in. Kunst en geloof zijn in hun beleving met elkaar verweven: verbeeldend en aansprekend, verbindend of kritisch, helend en activerend.

Vanuit onze kerkelijke achtergrond legden we aan vijf ‘stemmen uit de kunstwereld’ dezelfde vragen voor. Sommigen, zoals Jelle Korevaar, staan met beide benen in beide werelden, anderen zien ze uit elkaar groeien. Jessa van der Vaart en Marcel Barnard schetsen vanuit de Oude Kerk in Amsterdam hoe geloof en kunst ongemakkelijk maar heilzaam met elkaar geconfronteerd kunnen worden.

Peter Verbaan vertelt hoe Vincent van Gogh hem als theoloog beter leert kijken. Hans Blankestein houdt ons vanuit een oude jaargang van ons blad voor dat in een kerkdienst kijken als opmaat voor luisteren problemen oplevert. Toch laat het Woord zich volgens het Johannesevangelie wel degelijk zien.

Anneke van Wolfswinkel biedt ons een oefening in religieus kijken op een wandeling door de Heilige Driehoek in Oosterhout en langs een aantal kunstwerken (o.a. van Jelle Korevaar) voor de Tweede Biënnale aldaar (10 juli tot 15 augustus). Ook één van de twee curatoren, Rebecca Nelemans, komt in de vragenrubriek aan het woord.

Frans Willem Verbaas zingt als predikant de lof van de creativiteit en Ruud Bartlema ziet in een kunstzinnige benadering toekomst voor de kerk. Maar Freek de Jonge stelt dat met de religie ook de grondslag voor de kunst verdwijnt. Marcus van Loopik wijst erop dat het in de religie nog altijd aankomt op rechtvaardig en liefdevol handelen, dat in de dagelijkse praktijk van het leven geoefend moet worden. Kunst alleen is daartoe ontoereikend. Maar waar haalt de kerk het dan vandaan? Werner Pieterse toont aan de hand van Gerhard Richter hoe een vertwijfeld kunstenaar kan helpen om opnieuw bijbelse hoop te ontwaren in de verhulling van ons verzakelijkte bestaan.

Gerben van Manen

In de Waagschaal, jaargang 50, nr. 7. 3 juli 2021