Voor u ligt het laatste nummer van (de nieuwe) jaargang 44. We staken ons blad dit jaar in een deftig blauw jasje, vonden positieve weerklank en vierden in stilte dat we zeventig jaar geleden werden opgericht. Zoals gebruikelijk sluiten we af met de volledige inhoudsopgave achterin, en zijn er weer op 9 januari 2016.

Coen Wessel staat in zijn commentaar stil bij de aanslagen in Parijs en pleit voor een tweevoudige benadering: een strenge staat en een open maatschappij.

Op 5 november werd onder grote belangstelling het nieuwe deel van het Verzameld Werk van Miskotte, Mystiek en bevinding, aan zoon Mans en dochter Heika overhandigd, en volgde een klein symposion. Aandacht hiervoor de volgende keer.

In dit nummer cirkelen vijf artikelen rondom ‘de vluchteling’. Gerard van Zanden mediteert over het thuiskomen van Mozes als ontheemde vreemdeling. Coen Wessel dook de beruchte speech op uit de jaren zestig van de vorige eeuw van het conservatieve parlementslid Enoch Powell die door de komst van Afrikanen Engeland overspoeld zag door ‘rivieren van bloed’. Over retoriek gesproken. Henk-Jan Prosman interviewde hoogleraar David Pinto met wortels in Marokko en Israël. Opvallend is hoe deze vraagtekens zet bij onze gebruikelijke wens of eis tot integratie. Marijke van Selm doet levendig verslag van de Doop van een Syrisch meisje dat met haar ouders een thuisbasis in de Hoekse Waard gevonden heeft. Het geheel wordt afgesloten door flink wat ‘pensées’die bij mij bovenkwamen, die in hun onafgeslotenheid aangeven dat we met dit onderwerp nog lang niet klaar zijn.

De losse bijdragen: Udo Doedens las het onstuimige boek De Profeten van Abraham Joshua Heschel in vertaling, en stelt de Miskottiaanse vraag of zij niet dan pas goed tot hun recht komen als zij temidden van heidenen spreken. Machteld de Mik weegt het cultureel gewicht van het nieuwe liedboek op een verrassende wijze, en Willem van de Kamp gaat dit keer in op de verwantschap tussen Albert Schweitzer en Dostojevski in hun beklemtoning van de heiligheid van het leven.

Graag attendeer ik tot slot op de mededelingen rondom het ‘barthianum’ op pag. 30, en herinner nog even aan het Ter Schegget-Symposium op 11 dec. (zie nr. 11).

Tot in het nieuwe jaar!

Wessel ten Boom

In de Waagschaal – daar kun je mee thuiskomen