TIMMERMANS OVER EUROPA

Op 22 juni van dit jaar verscheen staatssecretaris Timmermans op de televisie in Buitenhof. Dat was kort nadat de Ieren in een referendum nee hadden gezegd tegen het Verdrag van Lissabon; hoe moest het nu verder?

Timmermans had daarover wezenlijke dingen te zeggen. Daarom vroegen we hem of hij ons de tekst van wat hij gezegd had wilde sturen en die in ons blad te gebruiken. Wij kregen van zijn secretaresse die tekst toegestuurd, met de toestemming die helemaal of gedeeltelijk af te drukken. Hieronder volgen enkele belangrijke passages uit die tekst. (Redactie)

Op de vraag hoe het er nu voorstaat met Europa, antwoordt Timmermans:

Ik denk dat in de hele Europese samenleving is een soort kantelpunt op dit moment, kiezen we voor angst of kiezen we voor hoop. Angst lijkt te winnen op dit moment en ik vind het de taak van de politiek en de openbare ruimte om te proberen de kanteling naar hoop te doen overslaan.

Nu zijn antwoord op de vraag of hij nog veel voelt voor referenda: Nou ja, ik heb zelf het initiatief genomen voor het referendum in Nederland, maar na vijf referenda, die we nu gehad hebben, staat het drie twee om het in voetbaltermen te zeggen, drie keer ‘nee’, twee keer ‘ja’. Na vijf referenda moet ik wel toegeven dat in geen van die referenda het over het verdrag is gegaan, maar altijd over andere zaken. Nou ja, om een hele volledige analyse te maken, duurt nog wel even, maar er is inmiddels ook door de Europese Commissie een Eurobarometeranalyse gemaakt. Ook de Ieren hebben ons bij de Europese Raad afgelopen week verteld wat de motieven waren voor het ‘nee’. Tegen de achtergrond van het feit dat meer dan 80% van de ‘nee’-stemmers voorstander is van het EU-lidmaatschap, meer dan 90% van de ‘ja’-stemmers ook, tegen die achtergrond zijn een hoop Ieren geweest, die om heel veel verschillende redenen ‘nee’ hebben gezegd. De ultra liberalen waren bang voor teveel Brusselse regelzucht. De mensen die in de bouwvak werken waren bang voor te weinig Brusselse regels, om hun positie te beschermen. Orthodoxe katholieken waren bang voor een opgelegde abortus, een mogelijk homohuwelijk huwelijk uit Brussel. Sommige mensenrechtengroeperingen waren bang gemaakt, dat de doodstraf opgelegd zou worden in het verdrag, allemaal dit absurde zaken.

Zijn antwoord op de vraag of het Ierse nee typisch iets voor de Ieren is: Nee, dat is te makkelijk want het is niet alleen een Iers fenomeen. Wat ik zeg, we staan op een kruispunt in Europa, kiezen voor angst of hoop en je ziet dat degenen die op die blauwe plekken van angst duwen bij de mensen een veel groter respons teweegbrengen op dit moment in de Europese samenleving dan mensen die zeggen van nee, we moeten verder, we moeten dit zo doen.

Als je met één of twee benen buiten Europa gaat staan, levert dat je dan nadelen op? De prijs is dat je of de hele boel ophoudt en de rest zal proberen op een andere manier verder te gaan, want ik denk op zich, als de rest zou zeggen: jullie zoeken het maar uit, jullie willen niet, wij gaan wel verder. Dat zal niet zo gauw gebeuren. Het grotere risico dat landen zeggen; nou ja, als je het niet meer in die Europese Unie kan, dan gaan we maar buiten die Unie om zaakjes met elkaar regelen. En dat is voor een land als Nederland een groot risico, want zaakjes met elkaar regelen zonder regels betekent dat altijd de macht van de sterkste doorslaggevend is. Dat betekent dat Berlijn, Parijs en Londen met zijn drieën gaan bepalen wat de rest gaat doen, dus wij hebben echt veel te verliezen als we de zaak de oplossing gaan zoeken buiten Europese afspraken om, want er is een land dat het tegenhoudt dan is het risico groter dat ze het buiten de Europese Unie om gaan regelen.

Europa is nu bezig met grondwetten/verdragen en in het gesprek met Buitenhof heten die ‘spelregels’. Over die spelregels heeft Timmermans het volgende te zeggen:

En dat is dus de vicieuze cirkel waar we in zitten. Om het spel helder te maken heb je nieuwe spelregels nodig, maar het spel is zo onhelder dat mensen zeggen: oh die nieuwe spelregels, doe maar even niet, want het is al moeilijk genoeg. En daar, uit die kramp moet Europa zien te komen. Europa moet laten zien dat het kan presteren en het gaat over die onderwerpen zoals migratie. Dat gaat over internationale criminaliteit bestrijden. Dat gaat over klimaat, gaat over energiezekerheid. Daar moet Europa laten zien ergens voor te staan. Dat is gelukkig ook de topprioriteit van de Franse president voor zijn voorzitterschap dat op 1 juli begint.

Timmermans over lidstaten en Europa: Waar je je bij neer moet leggen: er is niet één Europeaan, er is niet één Europese publieke opinie. Wij zijn per lidstaat georganiseerd. Alleen de kracht van die lidstaat houd je alleen maar overeind als je op sommige onderwerpen die kracht bundelt met de kracht van andere lidstaten. Nederlandse overheid, de Nederlandse politiek wordt geloofwaardiger als we op Europees niveau een antwoord vinden op de energiecrisis. Wordt niet geloofwaardiger als we vanachter de waterlinie gaan roepen dat we het binnen onze landsgrenzen allemaal maar oplossen. Daar ondermijn je ook de nationale politiek mee, dus moeten we af van dat waandenkbeeld alsof er concurrentie zou zijn tussen Europa en de lidstaten. De lidstaten moeten mekaar versterken om samen een Europees antwoord te vinden op die dingen die we gewoon nationaal niet meer kunnen regelen. Dacht u nou werkelijk dat we het klimaatbeleid op nationale schaal kunnen regelen. Dat is ondenkbaar.

Timmermans over fouten die politici hebben gemaakt: maar daar hebben wij, politici, het zelf naar gemaakt. Wij hebben jarenlang en dat doen alle Europese politici. Als iets goed gaat, hebben wij het gedaan. Niet Europa, wij. En als iets slecht gaat heeft Europa het gedaan. En dan achteraf zeuren we dat Europa zo’n slechte naam heeft. Hebben we het zelf naar gemaakt. Dus stap een is dat overal in Europa politici eerlijk zijn over wat Europa presteert en wat we zelf presteren. De euro heeft in tien jaar tijd al twee keer een grote financiële crisis voor Europa weten af te wenden, die wel ergens anders in de wereld of in Azië of in de Verenigde Staten grote problemen heeft veroorzaakt. De consumentenbescherming is op het hoogste niveau van de hele wereld. Productveiligheid hoogste niveau. De rest van de wereld schikt zich naar Europese normen voor de handel, industrie, productie. Dat zijn zaken daar mogen we best wel eens duidelijker en trotser op zijn dan we in het verleden geweest zijn. Dan maak je duidelijk voor de burger waar dat Europa om gaat.