Pagina's:
• Christelijke geloof – zingeving of kennis?
• Noten

1    Aldus bijvoorbeeld in een artikel in “Die Zeit” 1 dec. 2011.

2    Zie bijvoorbeeld K. Barth, Dogmatik im Grundriss, Zürich, 1947, p.26: „Der christliche Glaube ist nicht irrational, nicht anti-rational, nicht supra-rational, sondern recht verstanden rational. (..). Der recht verstanden Akt des Glaubens ist auch ein Akt der Erkenntnis. Glauben heißt Erkennen.“

3    H.Kuitert, Alles behalve kennis, Ten Have, 2011.

4    In een eerder artikel heb ik erop gewezen, dat veel onbegrip en misverstand ook het gevolg is van het feit dat de door Barth gebruikte (zwaar belaste) theologische termen vanuit oude traditionele connotaties worden verstaan. “Bonhoeffer, Barth en de niet-religieuze interpretatie”, in In de Waagschaal, 20 mei 2006, njg. 35 nr.7, p.196-201.

5    Zie bijvoorbeeld E. Meijering, “Kuiterts afrekening met Barth”, in In de Waagschaal, 19 nov. 2011, p.4 ev.

6    In mijn boek heb ik deze relaties geanalyseerd en de verstrekkende consequenties ervan op allerlei terreinen uitgewerkt: Gerben J. Stavenga, Verheldering van de werkelijkheid. Inzicht in de ontwikkeling van wetenschap en samenleving middels een relationele systeemtheorie, Het Zuiden, Vught, 2011. Voor de vier subject-object relaties zie hoofdstuk 2 en voor de toepassing op de theologie hoofdstuk 7. Zie ook de bespreking door Maarten den Dulk, in In de waagschaal, 4 juni 2011, p.22 ev.

7    Ook de door Barth (in KD II/1 hoofdstuk 6, p.288-764) geanalyseerde bijzondere kenmerken van het bij deze kennis horend werkelijkheidsbegrip zijn direct uit de vierde subject-object relatie af te leiden. Dat wat zo gekend wordt is een “Sein in der Tat” en als zodanig een “Sein als der Liebende” en een “Sein in der Freiheit”; en verder geldt van dit voorwerp dat het zijn eigenschappen niet hééft maar ís. Voor de deductie van deze structuurkenmerken zie mijn boek §7.5.

8    Barth drukt dat als het over de mens gaat als volgt uit (KD III/2, p.26 ev., 236ev.): Door de gangbare methoden kunnen allerlei reële “Phänomene des Menschlichen” gekend worden. Maar kennis van “die Wirklichkeit des Menschen” (dat en wat de mens is) kan slechts door „openbaring“ verkregen worden, d.w.z. door de bijzondere relatie.

9    Vandaar ook Barths strenge afwijzing van natuurlijke theologie. Zie KD II/1, p.149-200.

10  Zo Wouter Klouwen in zijn boek “Sta op en wandel. Over de onmogelijkheid van het bijbels geloof”, Boekencentrum, Zoetermeer, 2011.