COMMENTAAR (Waar is de Reformatie gebleven?)

Op zondag 18 januari jl. gingen we niet in Santpoort, maar elders in Noord-Holland naar de kerk. Er werd, ik denk ter gelegenheid van de week van gebed voor de eenheid, een oecumenische dienst gehouden: een predikant en een pastoor gingen samen voor.

De pastoor hield de preek. Aan het eind van zijn preek hield hij de gemeente de traditionele rooms-katholieke leer over de eucharistie voor: de geconsacreerde hostie werd bewaard en dat Christus in de kerk aanwezig was kon je zien aan de godslamp die altijd achter het altaar brandde. Wanneer hij de kerk inging knielde hij in de richting van het altaar en wanneer hij de kerk verliet deed hij dat weer. – Er was een tijd geweest waarin hij dat niet gedaan had, maar hij had zijn dwaalwegen verlaten en was teruggekeerd naar de oude eerbied voor Christus, aanwezig in het sacrament.

De aanwezige protestanten en rooms-katholieken lieten deze woorden over zich heen gaan en ik was stomverbaasd. Wat heeft zo’n preek nog met de eenheid te maken? Die eenheid kan toch alleen maar groeien in de kracht van een echt geloof? Als je gelooft wat deze pastoor je voorhield ben je voor je heil aangewezen op het ambt van de door de bisschop gewijde priester: daar is geen ontkomen aan. En dat geloof ik helemaal niet! Ik geloof dat Jezus Christus tot ons komt wanneer Hij je door de prediking na aan het hart wordt gelegd en dat Hij komende is kun je aan je laten bevestigen door het avondmaal. Het ambt in ere, maar het is dienstbaar aan dit komen. Als het ambt dat niet is en Jezus Christus in eigen beheer neemt wijst het de gemeente een dwaalweg. (Het Lima-rapport over Baptism, Eucharist and Ministry is, wanneer het over de doop en het avondmaal gaat, met enige moeite nog wel bij te benen, maar wat het ambt betreft is het onaanvaardbaar.)

Ik heb de indruk dat de bisschop van Haarlem bezig is in zijn bisdom de puntjes op de i te zetten en misschien is dat in de andere bisdommen ook wel zo. En – wat hebben wij daar als Protestantse Kerk in Nederland tegenover te stellen? Ik vrees dat ik het antwoord weet: niets! Er is in onze kerk veel onzekerheid, ik denk omdat we de brieven van Paulus tussen haakjes hebben gezet. Je kunt van de apostel Paulus zeggen wat je wilt, maar je krijgt bij hem wel vaste grond onder de voeten.

Waar is de Reformatie gebleven? Voor alle zekerheid merk ik op dat ik degenen die niet meegaan met de Protestantse Kerk (en die nu een federatie willen met een kerk waarvan ze ter wille van hun aan God gebonden geweten geen deel uit kunnen maken!) niet met de Reformatie in verband kan brengen. Zij hebben de Reformatie in eigen beheer genomen, precies zo als de Rooms-katholieke Kerk de aanwezigheid van Christus aan het avondmaal in eigen beheer heeft genomen.

Wie bij de Reformatie wil blijven heeft niets in eigen hand, luistert aandachtig naar de bijbel en vraagt de Geest of Hij hem/haar verder wil leiden op het spoor dat Luther en Calvijn getrokken hebben.

AAS