COMMENTAAR (Mel Gibsons film)

De film van Mel Gibson over het lijden van de Christus is in ons land nog niet vertoond. Ik heb hem dus nog niet gezien, maar ik heb er wel alles over gelezen dat ik te pakken kon krijgen. Op grond daarvan meen ik dat deze film een ramp is voor onze kerk en voor ons volk. Dat om de volgende redenen:

1) Gibsons film heeft een anti-Joodse inslag. Er komen in zijn film wel enkele Joden voor, die met betraande ogen naar het lijden van Jezus kijken, maar de hoofdrol wordt toch gespeeld door Joden die Jezus met een sadistisch genoegen martelen, terwijl de hogepriester (!) deze Joden met voldoening gadeslaat.

Hierbij is op te merken dat de kruisiging het werk is van Joden en heidenen samen. Het sanhedrin veroordeelt hem ter dood, maar de heiden Pilatus geeft willens en wetens een onschuldige prijs omdat hij ‘orde en rust’ wil. Verder zaten er veel Germanen in het Romeinse legioen dat toen in Judea lag en het is niet helemaal uitgesloten dat onze lijfelijke voorouders betrokken zijn geweest bij de kruisiging.

2) Deze film is voor het grootste deel een tot in de details uitgewerkte martelpartij, ‘een sadomasochistische droom’.

Dat is in flagrante strijd met de evangeliën, die uiterst terughoudend zijn wanneer ze over het lijden van Jezus vertellen. Het overgrote deel van de verhalen over het lijden van Jezus wordt in beslag genomen door verhoren en gesprekken, en er wordt nergens op onze sentimenten gespeculeerd. – Overigens gaan wij als kerk hier ook niet helemaal vrijuit. Ik vrees dat in menige kinderziel een ware ravage is aangericht door sentimentele versies van het lijdensverhaal. (Eigenlijk is ‘O hoofd vol bloed en wonden’ van gezang 183:1 mij al te veel van het goede.)

3) Het laatste en grootste bezwaar: het is onmogelijk de opstanding van Jezus op het witte doek te brengen. Er zit wel een verwijzing naar de opstanding in Gibsons film (‘He ’s back!’), maar daar gaat het niet om. Waar het om gaat is dat er van het hele Nieuwe Testament geen letter op papier gekomen zou zijn als de discipelen niet ervaren hadden dat Jezus is opgestaan. Alle vier evangeliën zijn vanuit het perspectief van de opstanding geschreven en ze willen wat van je. Ze willen je tot geloof in Jezus Christus brengen: de Gekruisigde is de Opgestane, die zijn discipelen weer in genade aanneemt. Die discipelen hadden bij de kruisiging jammerlijk gefaald.

Dit alles gaat in een film als die van Gibson onherroepelijk verloren en daarom is zijn film een ramp.

Als die film hier komt – en dat zal wel – doen we er goed aan hem op de kansel ter sprake te brengen. – Zou er wat op tegen zijn als het moderamen van de synode een boodschap over deze film op zou stellen, als die boodschap van alle kansels van de Protestantse Kerk werd voorgelezen en als hij daarna in de pers werd gebracht?

AAS