De reizen naar U.S.A.

Na zijn afscheidscollege op 1 maart 1962 – 73 jaar oud! – begon Barth zijn “rustend leven met een reis van zeven weken naar en door Noord-Amerika, vergezeld door zijn zoon Christoph en Lollo en in U.S.A. ook door zijn zoon Markus, hoogleraar in Chicago.
Hij had er de laatste jaren in berust “dat ik Amerika pas te zien zal krijgen vanaf het bescheiden plaatsje dat eens in de onderste regionen van de hemel voor mij ingeruimd zal worden”, maar nu zag hij dat toch nog tijdens zijn leven!
Tijdens de reis was hij er bezorgd over “hoe ik op mijn eerbiedwaardige leeftijd alles te boven zal komen” en “of ik al die mensen niet zal teleurstellen, resp. of ik bij dergelijke gelegenheden niet voor gek zal staan.”
het was vooral de bedoeling van hem zijn Amerikaanse “tijdgenoten te zien en te horen.”
Maar in N. Amerika wilde men de grote Barth ook zelf horen: daarvoor had hij zijn eerste vijf colleges van zijn “Einführung in die Evangelische Theologie” bij zich!
Hij genoot zo van deze reis dat Christoph beweerde dat hij de grootste genieter van de hele familie was: Barth zei daarop toch te hopen dat “ik dat niet ben, maar ik kan niet ontkennen dat het leven, het land en de mensen mij zeer veel vreugde hebben bereid: wat een overvloed van de meest uiteenlopende indrukken! Ik zou ze eigenlijk alleen maar kunnen samenvatten in het woord “fantastisch”, een woord dat in een toneelstuk van Tennessee Williams, dat ik in New York heb gezien, een opmerkelijke rol speelt!”
“De kleine oneindigheid van rivieren, vlakten, heuvels en bergen tussen de beide oceanen waarover ik kriskras heen gevlogen ben en die ik met de auto doorkruist heb – de woestijnen van Arizona, de Grand Canyon, de baai van San Francisco met de Golden Bridge – Chicago en New York met hun hemelhoge gebouwen “de voortdurende glinstering van ontelbare auto’s, met het gekrioel van mensen van alle landen, standen, rassen en gezindten, de organisatie en standaardisatie van het gehele (ook van het kerkelijke en theologisch-wetenschappelijke!) leven die zover doorgevoerd is alsof men met de goddelijke voorzienigheid wil concurreren – de pertinente soms ook een beetje impertinente weetgierigheid van de Amerikaanse reporter, waaraan hij in drie grote persconferenties het hoofd moest bieden.
“Fantastisch waren voor mij ook de duizenden die naar mijn colleges en openbare discussies kwamen, en de mate van publiciteit” die ik, aan iets dergelijks “niet gewend, plotseling kreeg.”
Het tijdschrift “Time” wijdde zelfs een hoofdartikel aan zijn bezoek.
In Chicago ontving hij een ere-doctoraat (hij bleef daar drie weken bij zijn zoon Christoph (hoogleraar).
Hij voerde een groot aantal gesprekken met studenten, zakenlui, joodse geleerden, toneelspelers, katholieke theologen, de godsdiensthistoricus Mircea Eliade en de evangelist Billy Graham.
Barth eindigde een “openbaar gesprek aan de ronde tafel” met het votum dat hij, als hij een Amerikaans theoloog was, zou proberen “a theology of freedom” uit te werken: “freedom” vooral “from any inferiority over against good old Europe”, maar tegelijkertijd ook een theologie van de “freedom from a superiority-complex over against Asia and Africa”!
Barth bezocht – tussen vele toeristische “musts” – de universiteiten van Princeton (met preek van Martin Luther King!), Richmond (waar hij met studenten zijn 76^ste verjaardag vierde), New York en het befaamde Union Theological Seminary (Niebuhr!)
daarnaast bezocht hij – als gevangenispredikant van Bazel! – vele gevangenissen, maar ook, begaan als hij was met het rassenvraagstuk, East-Harlem (onder speciaal betrouwbaar geleide).
Tenslotte wilde hij perse de slagvelden van de door hem bestudeerde burgeroorlog zien (Gettysburg 1863): in een vervallen fort heeft Barth met een honderd jaar oude musket geschoten (en dat geheel raak zodat hij, vrijwillig dienstdoende Zwitserse soldaat, de eer van het Zwitserse leger hoog hield!)