NATIONALE SYNODE

Als jongen vond ik al die kerken in Nederland geloofsondermijnend. Alleen al de kerken die zich ‘gereformeerd’ noemen, waren haast niet te tellen, en dat is zo gebleven. Blijkbaar kan het altijd nog gereformeerder. Later kwam ik in kennis met het werk van prof. J.H. Gunning, de man die onvermoeibaar pleitte voor de eenheid van de kerk. Ook hij vond de verdeeldheid van de kerk geloofsondermijnend. In navolging van Gunning heb ik veel over de eenheid van de kerk geschreven. Nu is er een man opgestaan, die het visioen heeft van eenheid onder de zo verdeelde Nederlandse christenen. Ds. Gerrit de Fijter, de eerste preses van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland, lanceerde het plan van een nationale synode waar alle kerken uit de lutherse en calvinistische traditie, uit de Pinksterkerken en evangelische geloofsgemeenschappen elkaar zullen ontmoeten om elkaar beter te leren kennen en om een ‘krachtig getuigenis’ in Nederland te laten horen. Toen het plan nauwelijks bekend was kwamen er al reacties, negatieve en positieve. Er werd gevraagd of deze vorm niet achterhaald was en of er wel behoefte aan was. Door bij voorbaat te zeggen dat iets achterhaald is, heeft men de bedoeling de weg naar een positief doel af te snijden. En een behoefte die nog niet wordt gevoeld, kan worden opgewekt. Ook kon men horen dat de tijd niet rijp was. De tijd is nooit rijp. Voor het streven naar zichtbare eenheid moeten de harten rijp gemaakt worden.

‘Nationale synode’ klinkt niet zo aanlokkelijk. De nationale synode van Dordrecht van 1618/19 leidde tot de uitbanning van de remonstranten. Toch is het woord ‘synode’ wel een mooi woord; het is de samenvoeging van twee Griekse woordjes: ‘syn’ en ‘hodos’, de aanduiding van mensen die samen op weg zijn.

Eigenlijk wordt er voortvarend gewerkt. Er is al een achtkoppige ‘stuurgroep’ gevormd uit diverse protestantse stromingen. Onder hen is E.P. Meijering die nogal eens in ons blad schrijft en over wie meermalen is geschreven. Er is een verklaring of ‘Credotekst’ opgesteld. Op 14 oktober heeft in Utrecht de stuurgroep zich gepresenteerd en werd over de Verklaring gesproken. De nationale synode zal 10 oktober 2010 ergens in Dordrecht samenkomen en deze heeft volgens de stuurgroep als doel ‘versterking van de onderlinge contacten’ en ‘een aanmoediging tot – waar mogelijk – meer eenheid’. De chr. gereformeerde hoogleraar Eric Peels vatte de bedoeling van de nationale synode samen als: ‘Laten zien dat we als kerken opkomen voor het goede, het ware en het schone’. Aanvankelijk vond ik dat wat schraal, maar dat is in deze tijd toch niet geval. In een tijd van zoveel slechtheid laten zien dat het goede er toch is, is niet gering en in een tijd dat er zoveel leugen, bedrog en corruptie is, is het opkomen voor het ware bemoedigend, in een tijd dat de lelijkheid ons overal toegrijnst is het wijzen op het schone hoognodig. De Fijter zei tijdens deze bijeenkomst:’We weten niet waar het op uit zal lopen. Maar we geloven dat de Geest van God ons versteld zal doen staan’.

Door de stuurgroep werd de rooms-katholieke kerk niet uitgenodigd. ‘We moeten als protestantse kerken eerst ons eigen huiswerk doen’. Na de synode moet het verder gaan en moeten we ons opmaken voor een breed Nederlands Oecumenisch Concilie van alle christenen in ons land. Het heeft me wel verbaasd dat de oudkatholieken niet zijn gevraagd. Ik heb tenminste niet vernomen dat ze wél zijn gevraagd.

De Verklaring begint met woorden: ‘Wij geloven in de levende God: Vader, Zoon en Heilige Geest’. Die woorden herinneren aan het oude Credo van de kerk. Ergens heb ik gelezen dat hier net wordt gedaan alsof we in al de eeuwen daarna niet verder zijn gekomen. Wie zo denkt en spreekt wekt de indruk dat we pas vandaag zo’n beetje weten waarom het gaat. Ik juich van harte toe dat de Verklaring zo en niet anders begint. Er wordt gesproken met woorden die passen bij de kerk, die christenen herkennen. Na de beginwoorden horen we drie ‘artikelen’, over God de Vader, over Jezus Christus en over de Heilige Geest. Ik geef enkele citaten uit de Verklaring. Uit het artikel over God de Vader: ‘Waar wij God vergeten en verlaten – dat doen wij al sinds mensenheugenis – verliezen wij de zin van ons bestaan. Daar maakt het kwaad zich breed, in liefdeloosheid, ontrouw en geweld: een wereld die gedoemd is in het oordeel te vergaan’. Uit het tweede artikel: God is de levende, die we werkelijk kennen door zijn Zoon Jezus Christus, geboren uit Israël, in wie wij Gods verborgen hartslag horen. En uit het laatste artikel waar wordt gezegd dat de Geest ons oog en ons hart opent voor Jezus en dat de vreugde om het evangelie ons samen bindt. ‘Wij horen bij elkaar en zijn aan elkaar gegeven in het ene lichaam van Christus, zijn kerk. Het doet ons pijn dat de eenheid in Christus onder ons is gebroken, onzichtbaar haast’. De laatste woorden van de Verklaring zijn: ‘Daar kunnen wij niet in berusten, want de Goede Herder heeft één kudde. In ons land groeit de gemeenschap van hen, die komend uit de wereldwijde christenheid, aan hun geloof enthousiast uiting geven. Samen willen we kerk zijn in Nederland en elkaar bemoedigen in geloof, hoop en liefde’. De tekst van de Verklaring zal in de komende tijd via ‘sleutelfiguren’ onder alle protestanten worden verspreid. Gevraagd wordt te reageren. Dat heb ik hierbij dan al gedaan.

M.G.L. den Boer