Apocalyptisch denken is wereldwijd in opmars
De leiders van de verzetsgroepen Islamitische Staat en Al-Nusra verwachten de spoedige komst van de Mahdi, een messiaanse figuur die　hen zal aanvoeren in de strijd. Ook Ahmadinejad, de voormalige president van Iran, gelooft in de spoedige komst van de Mahdi. Samen met Jezus – die zich tot de Islam zal bekeren – zal hij de wereld onderwerpen en regeren. Gewelddadige ideeën uit Parijs over ‘reinigend revolutionair geweld’ hebben bijgedragen aan de herleving van deze oude Islamitische apocalyptiek. Ze inspireerden indertijd ook al Pol Pot.
Nog gevaarlijker zijn de apocalyptische denkbeelden van de Russische socioloog Doegin. Zijn ‘Eurazianisme’ is een mengsel van slavofilie, ecologie, christendom en nazistische esoterie: ‘Wij moeten de chaos omarmen en de logos verwerpen’. In de wereldgeschiedenis ziet hij een hoofdtegenstelling tussen Eurazië, met Rusland als centrum, en de Angelsaksische wereld, het rijk van de Antichrist. Doegin hoopt de komst van de jongste dag te verhaasten. ‘Het einde der tijden moet komen, maar het zal niet vanzelf komen. Het is een taak, niet een zekerheid. Het is actieve metafysica. Het is een praktijk.’ Het gevaar van Dugin is niet zijn reële macht, maar zijn ideologische invloed. Hij staat op enige afstand van Poetin. Maar wie komt na Poetin?

In het Christendom geven apocalyptische overpeinzingen troost. Het helpt het lijden te dragen. ‘De huidige verdrukking is niet ons einde, maar het begin van onze verlossing. Laten we geduldig volharden’. De apocalyptiek van Ahmadinejad, IS en Doegin is anders. Zij willen het einde zelf met geweld afdwingen. Toch zoeken ook zij naar troost in hun apocalyptische gedachten. Die hebben ze nodig. Hun landen zullen door een slechte economie en een dramatisch geboortecijfer over één generatie ineenschrompelen. En hun zielen worden verscheurd tussen traditie en moderniteit. Gewelddadige apocalyptiek lijkt dan een oplossing.

Het Westen moet vastberaden tegen Rusland optreden met sancties. Maar tegelijkertijd moet het ook de handen uitsteken. Een angstig kind heeft troost nodig. Laat de koning en de koningin nog maar een paar keer naar Moskou gaan. Houd ze erbij! Het Westen moet daarom ook geen oorlog voeren in Oekraïne, maar met groot geduld afwachten.

Heel dit apocalyptische denken laat zien hoe belangrijk het is dat de evangelisten Jezus niet beschrijven als een strijdende, maar als een lijdende Messias. Het laat ook zien dat de opleiding van goede theologen een zaak van nationale veiligheid is.
Coen Wessel