‘God is er altijd en u/jij bent zo goed als u/jij bent. Laat dat uw leidraad voor 2021 zijn!’ Deze hartelijke wens komt van Jurjen de Groot, directeur Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk (Woord en Weg 1/2021). De gedachte dat God er altijd is en dat alle mensen deugen, althans voor God, is onder Nederlandse gelovigen een gemeenplaats. Maar ze is evenzeer een lek waardoor alle spanning, elke inhoud en ieder verlangen met een zacht fluiten uit het geestelijk leven wegloopt. Wie zal nog iets hopen of nastreven of willen verduren als Gods aanwezigheid en onze eigen volmaaktheid leidraad zijn?

Woorden bedoelen niet altijd wat ze zeggen. Vermoedelijk bedoelt De Groot dat God ons niet behandelt naar onze verdiensten of ons gebrek daaraan, maar dat Hij ons aankijkt op Zijn Zoon en ons in die Zoon altijd nabij is. Maar hoewel De Groot dit waarschijnlijk bedoelt, zegt hij iets anders. De bepaling ‘Gods Zoon’, die aanduidt op welke manier waar is dat wij er zijn mogen en dat God nabij is, laat hij weg. Hij meent waarschijnlijk dat de tussenkomst van Jezus in de geschiedenis achter ons ligt en dat wij nu alleen te maken hebben met het resultaat. Maar afgezien van het feit dat het geloof in het Nieuwe Testament nergens als een resultaat wordt beschreven, maar overal als een dagelijks te vernieuwen verhouding met Jezus als middenterm, mist dit resultaat elke evidentie. Hoezo is God er altijd? Hoezo deugt u/jij? Zonder verwijzing naar Jezus, waardoor de aangesprokenen horen hoe God aanwezig is en in welk opzicht wij goede mensen zijn, is deze nieuwjaarswens even goedbedoelde als demoraliserende kletskoek.

Stel dat mensen er werkelijk naar verlangen om te horen dat God er is en dat zij bestaansrecht hebben, dan betekent dat, dat ze over die zaken onzeker zijn. Zou je ze dan aanspreken zoals De Groot c.s. doet, dan lijk je op de Lecturama van vroeger, die huis aan huis cheques verspreidde waarop stond dat je de hoofdprijs van 10.000 gulden had gewonnen. Wie zo’n cheque blij getroffen uit de brievenbus haalde, moest naderhand in de kleine lettertjes lezen dat de hoofdprijs te winnen was als je meedeed aan een loterij. Een verplichte afdracht aan Kerkbalans voor elke keer dat kerkelijke sprekers ongekwalificeerd roepen dat je er zijn mag of goed bent zoals je bent – dat lijkt me de betere leidraad voor 2021.

Udo Doedens

In de Waagschaal, jaargang 50, nr 2. 6 februari 2021