TUSSEN AL HET ANDERE IN – Woelige tijden

Het ontglipte me. Tegen het einde van het jaar raakte ik in gesprek met iemand. Mijn gesprekspartner vond 2004 een jaar met veel angstaanjagende gebeurtenissen en hij somde er een aantal op. Als laatste dramatische gebeurtenis noemde hij de tsunami. Als reactie zei ik: Ja, we beleven woelige tijden. Terwijl ik het zei besefte ik dat deze uitspraak een geweldige gemeenplaats was. Het is wel waar, maar het is altijd waar. Altijd waren de tijden woelig, dwz fel bewogen en vol onrust. Ook het nieuwe jaar zal wel gaan behoren tot de woelige tijden.

Het woord ‘woelig’ wordt niet alleen gebruikt voor de tijden. De zee kan woelig zijn. Hoe woelig zijn we aan het einde van 2004 gewaar geworden. In een van de jaaroverzichten trof ik de uitdrukkling ‘woelige wereld’ aan. Jesaja 22,2 spreekt over de ‘woelige stad’. Bedoeld is Jeruzalem, ongeveer 700 jaar vóór Christus, als de Assyrische legers zijn weggetrokken en de inwoners uitgelaten zijn van vreugde. In de vallei van de visioenen echter wordt door de profeet het komende onheil geschouwd.

Op velerlei gebied zijn er woelige tijden. Ik vond op internet dat het woelige tijden zijn voor het openbaar vervoer, maar ook voor de metaalbranche. Ik las: ‘Nederland beleeft woelige tijden in het veld van de psychotherapie’, maar ook dat voor Den Haag woelige tijden worden verwacht. Hetzelfde geldt voor de Verenigde Naties en voor de reisbranche. Er zijn gelukkig ook lichtpuntjes (altijd zijn het puntjes, nooit of zelden een lichtpunt). Zo’n lichtpuntje werd Beenhakker genoemd: ‘Beenhakker is een lichtpuntje in woelige tijden’.

Door het fenomeen ‘hype’ komen de tijden nog woeliger aan. Het woord ‘hype’ is ‘slang’ en komt oorspronkelijk uit Amerika. In de jaren ’20 van de vorige eeuw werd het overgenomen door de Engelsen, maar kreeg daar en andere betekenis dan in de VS. Later bereikte het woord het continent. Van Dale omschrijft het als ‘iets wat, mede dankzij inspanningen van de media, bij een bepaald publiek als mode of sensatie fungeert’. Er is ook het werkwoord ‘hypen’ en dat is ‘via de media tot hype maken’. Bij hype denken we aan de media. Vandaar dat ook wel gesproken wordt over een ‘mediahype’.

Van Dale heeft het over ‘iets’. In de Cambridge International Dictionary of English volgt het woord hype onmiddellijk na een totaal ander woord, hymn, en wordt niet alleen gesproken over ‘iets’, maar ook over ‘iemand’. Een hype, zo wordt gezegd, is een manier om iets of iemand heel belangrijk te laten klinken of opwindend (exciting) door het trekken van de aandacht van een groot publiek. Het klinkt heel belangrijk, maar of het dat ook is, is maar de vraag. Een ook is het de vraag of al die aandacht van een groot publiek wel terecht is.

Augustinus zei in een preek: ‘Wij zijn de tijden’. De tijden met al het woelige. Zonder ons zijn er geen tijden. Wij spelen een rol en wij ondergaan wat er in de tijden gebeurt. De dichter van Psalm 31 zegt: ‘Mijn tijden zijn in uw hand’. O. Noordmans zei over deze woorden: ‘Deze tekst vergezelt de kerk door de eeuwen heen. Hij is veel misbruikt om het burgerlijk jaar mee in te luiden (…) Maar zijn eigenlijk geluid krijgt hij, als Gods oordelen daarheen wentelen als de wateren en zijn gerechtigheid als een sterke beek (Am.5,24). Dan vertolkt hij het gebed der uitverkorenen, als zij dag en nacht tot God roepen. “Mijn tijden zijn in Uw hand”, dat blijft de geweldige uitroep uit de tijd in de eeuwigheid. En de tekst blijft waar, hoe donker die tijden ook mogen worden’. Waar ook in het nieuwe jaar!

Michael Bource