OVER 12 DECEMBER 2003

Op 12 december2003 kwam de hereniging van gereformeerden en hervormden tot stand en vereniging van beiden met de luthersen. We vroegen enkele gemeenteleden die geen theologie hebben gestudeerd (Van Verschuer merkt op dat hij zich van Berkelbach geen ‘leek’ mocht noemen!) hoe ze deze dag hebben beleefd. Dat zijn achtereenvolgens: W.A. de Clercq te Santpoort, die reder in IJmuiden en Lloyds agent voor Noord-Nederland is geweest. Daniëla Postma, die een tijdje geleden de administratie van ons blad verzorgde, en O.W.A. van Verschuer, oud-lid van de Raad van State (Redactie)

HOE BELEEFDE IK 12 DECEMBER 2003?

Wachtend op de uitslag van de stemmingen, gingen mijn gedachten eerst uit naar veertig jaar geleden. Voor het eerst hoorde ik over de plannen tot een samengaan van de Hervormde kerk en de Gereformeerde Kerken over de autoradio, toen ik naar een avondvergadering in Rotterdam reed. Al rijdende juichte ik dit plan toe. Aangekomen in de vergaderzaal, trachtte ik te weten te komen wat de aanwezigen van dit plan vonden. Niemand van de aanwezigen had enige interesse; zij waren allemaal onkerkelijk.

Doordat ik van 1956 tot 1980 bestuursfuncties bekleedde in het koopvaardijwerk voor zeevarenden op geestelijk en materieel gebied, was het voor mij de gewoonste zaak van de wereld om regelmatig te vergaderen met hervormde en gereformeerde predikanten en ‘leken’. Later kwamen daar zelfs de christelijke gereformeerden bij.

Dertig jaar geleden kwam ik in de hervormde kerkeraad, welke leden allemaal een abonnement op Woord en Dienst kregen. Dat heb ik voor mijzelf tot op de dag van vandaag voortgezet, want ik miste dit blad onmiddellijk toen ik na twaalf jaar most aftreden. Zo bleef ik redelijk goed op de hoogte van wat er op landelijk niveau besproken werd.

Plaatselijk, wat wil zeggen in Santpoort, werd er reeds in een vroeg stadium gezocht naar samenwerking met de gereformeerden. Dat ging niet altijd even vlot en van harte. Positief verliep de organisatie van de diensten in de kerk van de psychiatrische inrichting Meer en Berg. De ene zondag deed de gereformeerde predikant dienst met hervormde ouderlingen en diakenen, de andere zondag ging de hervormde predikant voor met gereformeerde kerkraadsleden.

Omstreeks 1978 werd besloten dat de diakenen van beide kerkgenootschappen samen zouden vergaderen. Dat is slechts twee keer gebeurd. De vergadercultuur was toen nog te verschillend. Maar hervormd en gereformeerd Santpoort werkten gestaag door naar integratie en reeds ettelijke jaren is het een Samen op weg- gemeente, zonder problemen. Als gewoon lidmaat merk ik daar althans niets van. En gedurende vele jaren wachtte ik met enig ongeduld op het landelijk samengaan.

Voor mij persoonlijk was er nog een geheel andere reden om met belangstelling de onderhandelingen op landelijk niveau te volgen. Mijn betovergrootvader Willem de Clercq, een der voormannen van de Réveilbeweging, de improvisator en directeur van de Nederlandsche Handel-Maatschappij, hield een dagboek bij waarin hij o,a, zorgvuldig de ontwikkelingen bij de Afscheiding in 1834 en volgende jaren optekende. Hij vond de inkwartiering door dragonders, de ‘dragonades’, verfoeilijk, maar zijns inziens hadden de ‘afgescheiden vrienden’ over hun onberadenheid en voorbarigheid daartoe wel aankleding gegeven. Hij werd in die jaren zwaar onder druk gezet om zich af te scheiden en hij is er na aan toe geweest. Wat de zeer gevoelige Willem de Clercq tegenstond bij de scheiding van de afgescheidenen was voor hem de omstandigheid dat zij van een andere maatschappelijke klasse waren. Als hij zich afgescheiden had, dan was dit zijn hoge positie in het bedrijfsleven niet ten goede gekomen en geen van zijn vrienden had die stap kunnen waarderen.

Willem de Clecq bleef de ontwikkelingen bij de afgescheidenen met veel belangstelling volgen. Zelf volgde ik veertig jaar lang de onderhandelingen die moesten leiden tot de hereniging van hen die heel lang geleden uiteen gingen. En toen het op 12 december bleek dat de vereiste meerderheid was bereikt, juichte ik.

22 januari 2004 Willem Adriaan de Clecq