COMMENTAAR (Patriottisme)

Integratie blijft de gemoederen bezig houden. Dit keer is het niet Wilders die de pers er mee haalt, maar Bos. In maart spreekt de PvdA zich er over uit. Ter voorbereiding daarvan schreef de partijleiding een nota ‘Verdeeld verleden, gedeelde toekomst’. Sindsdien is het onrustig in de PvdA. Zo serveerde in Trouw de Groningse lijsttrekker de nota af met de woorden: ‘Geen goedkoop populisme’. Grote woorden die in de rest van het artikel op geen enkele manier waargemaakt worden. Stemmingmakerij dus.

Ook allochtone leden van de partij mengen zich in het debat. Zijn ze naar eigen gevoel geïntegreerd, worden ze door Nederlanders toch aangesproken als allochtoon. Erg thuis voelen ze zich daardoor niet meer in de Nederlandse samenleving. Hoe kan het nu dat in de nota juist deze samenleving zo centraal gezet en positief beoordeeld wordt? Bos toonde zich gevoelig voor die kritiek. Ik ook, maar heb toch, anders dan Bos, een tegenvraag. Hoe komt het toch dat het klimaat zo veranderd is? Heeft dat niet alles te maken met de bepaalde manier waarop de Islam zich het afgelopen decennium gemanifesteerd heeft? Is het niet van groot belang dat juist de ‘klagers’ zich met ‘autochtone’ bewoners van dit land verenigingen om de grondslagen van deze samenleving te beschermen, ook als dat een zich krachtig afwenden betekent van ‘medegelovigen’? Juist dat appel klinkt in de nota door!

Kortom, de nota roept discussie op binnen de PvdA. Het is de moeite waard er kennis van te nemen. Ik ben er blij mee. Van harte hoop ik dat de essentie er van overeind blijft.

Centraal begrip in de notitie is ‘Ons Nederland’. Daar is veel kritiek op. Het is te beperkt en te nationalistisch. De nota bedoelt er de rechtstaat mee, waarin wij wonen. In die rechtstaat kunnen we in vrijheid leven met ruimte voor elkaar. Op die verworvenheid mogen we trots zijn. Ook linkse mensen mogen dat volgens Bos. Dat is gezond patriottisme. Ik zou het woord niet gebruiken, maar ik deel zijn opvatting. Deze rechtstaat moet ‘vóór allen en dóór allen worden verdedigd’, zonder voorbehoud. Dat is het ankerpunt van de notitie.

Om die situatie te bereiken moet er nog al wat gebeuren. De weg naar ‘Ons Nederland’ is moeizaam. Niet iedereen voelt zich aangesproken door deze rechtstaat. De PvdA wil zich inzetten om burgers van dit land tot verdedigers van de rechtstaat te maken. Daartoe wordt gekozen voor emancipatie en verheffing. In de nota wordt dat de ziel van de sociaal democratie genoemd.

Die emancipatie kan confronterend, normerend of tolererend zijn. Dat is afhankelijk van de kwestie waar het om gaat. Een hele serie actuele problemen passeren de revue. Overwegend gaat het dan om problemen van en met de nieuwkomers in de samenleving. Begrijpelijk, omdat de notitie over integratie gaat. Toch zou op dit punt enige nuancering mogelijk en noodzakelijk zijn. Om in Ons Nederland, dat blijvend veranderd is en zal blijven veranderen, te kunnen leven, dienen ook van oorsprong Nederlanders zich aan te passen. Het Nederland van vroeger komt niet meer terug. Daarover wordt in de nota wel iets gezegd. ‘Van degenen die hier van oudsher al woonden wordt gevraagd ruimte te bieden aan tradities, gewoonten en religies die niet van oudsher tot de Nederlandse samenleving behoorden.’ Dat zinnetje verdient het om uitgewerkt te worden. Om die bewoners daartoe te bewegen is toch ook ‘verheffing en emancipatie’ met de daarbij horende maatregelen noodzakelijk?

AP