Karl Barth. Die christliche Lehre nach dem Heidelberger Katechismus

Ev. Verlag. Zollikon 1948 (voor Nederland: Callenbach, Nijkerk).

Tweemaal heeft Barth een semester in Bonn doorgebracht. De colleges van zomersemester-1946 waren een uitleg van de apostolische geloofsbelijdenis en werden onder de titel: „Dogmatik im Grundriss” uitgegeven (zo juist door ds A.D. Bakker vertaald). In het zomersemester 1947 in Bonn legde Barth de catechismus uit. Ook deze volleges zijn nu uitgegeven. Helaas zijn beide reeksen onvoltooid. De catechismus is behandeld tot en met vraag 80. Bij de volgende vragen zijn nog wel enige „Leitsätze” afgedrukt.

Deze boekjes zijn even gevaarlijk als kostelijk. Wie meent, op goedkope en gemakkelijke wijze Barth te leren kennen uit deze werkjes, zal over allerlei heen lezen en niet zien, hoe deze schijnbaar zo luchtig en los neergeschreven gedachten de vruchten zijn van bijna een mensenleven denken. Dat ontdekt men pas met de „Dogmatiek” er naast. En dan worden deze boekjes niet overbodig, maar ziet men hoe de hoge gedachtengang uit de „Dogmatik” afgestemd blijkt te zijn op de practijk van geloof en leven. Dit boekje is daarnaast voor ons interessant als uitleg van de catechismus. Lees, hoe Barth het voor 12-18 opneemt, wat hij over vr. 32, 46 e.a. schrijft, hoe hij hier vrij uitvoerig de sacramentsleer ontwikkelt (met bestrijding van de kinderdoop), hoe hij n.a.v. vr. 47 en 48, die hij een „theologischer Betriebsunfall” noemt, de (onechte!) tegenstelling lutherische―reformiert bespreekt, en ook, hoe hij bl. 48 v. in drieërlei zin boven de letter van de catechismus uit wil gaan. Wie de „Dogmatik” niet kent, moet zorgvuldig lezen, want er staat geen overbodig of ondoordacht woord. Wie de „Dogmatik” kent, zal toch en voor de kennis van Barths denken en voor die van de catechismus, nog veel van zijn gading vinden.

H. Berkhof

(in de Waagschaal, 4e jaargang, nr. 28. 8 april 1949)