Om het wat luchtig te houden is de titel voorop maar gekozen als het begin van een mop. ‘Een predikant, een pastor en een theoloog komen bij de hemelpoort …’ (In het ambtsrapport Ruimte voor Woord en Geest is de derde de kerkelijk specialist, maar wij vragen in dit blad vooral naar de theoloog.) Voordat we echter in hogere sferen aanlanden, begeven we ons in dit nummer ernstig en aards op kerkelijk-theologisch terrein, met de ambtsdiscussie in de PKN. Na in 2021 over een eerder ambtsrapport Geroepen en gezonden geschreven te hebben, kwam het thema pas dit voorjaar weer terug met een cri-de-coeur van Eline Baggerman-van Popering. Op dat stuk kwam de nodige kritiek, en het leidde ook tot discussie in de redactie. Hoe besteed je aandacht aan zo’n proces? We bieden graag een platform voor verschillende geluiden, vooral als er uit persoonlijke betrokkenheid wordt geschreven.

Ook in dit nummer verschillende stemmen, wel overwegend kritische, bij alle begrip voor de noodzaak van een besluit en voor de complexiteit. Eerst komen twee emeritus hoogleraren aan het woord, beiden vanuit hun jarenlange betrokkenheid bij kerk en theologie, PKN en PThU. Leo Koffeman schrijft vanuit het kerkrecht nuchter, zakelijk en pragmatisch; hij kan goed leven met het besluit. Gerrit Immink, destijds betrokken bij het ontstaan van de PThU, is kritischer en bezorgder: wat doet dit besluit met de academische theologie? Kees Doevendans voert in soort spiegelverhaal weer ‘onze architecte’ op (zie IdW, 2023/9) en beschrijft vanuit de universiteitsgeschiedenis beeldend dat de theologie-opleiding eigenlijk steeds (letterlijk en figuurlijk) lastig te plaatsen is geweest.

Carola Dahmen en Coen Constandse schrijven beiden vanuit de predikantspraktijk en leggen een aantal vragen en opmerkingen bij het rapport voor (o.a. gendergelijkheid!). Mirjam Elbers ziet het besluit als doorwerking van een fundamentele theologische beslissing: we zien niet scherp wat geloof is. Dat wel zien, zou ook leiden tot een kerk die anders present is in de wereld. Udo Doedens’ bespiegeling over de volkskerk in Scandinavië toont ons daar een beeld bij. De ogen openen voor wat we eerder niet zagen, dat doen goede kunst en literatuur, en het gebeurt expliciet in het werk van Teju Cole. Werner Pieterse schrijft er bevlogen over. Maar eerst gewoon beginnen bij de meditatie van Ad van Nieuwpoort.

En hoe het afliep bij de hemelpoort? Niet … Ze staan er naar verluidt nog steeds. Discussiëren ze over ingangseisen, de rechtspositie? Of over hoe complex de hemel is en wie daar dan voor mag gaan? Of misschien zeggen ze, de één voor de ander: ‘Na u! Nee, werkelijk, gaat u voor, gaat u vooral voor …’

Coen Constandse

In de Waagschaal, nr. 9, 14 september 2024