preek van Mikuláš Vymětal

Op 25 maart jl. hield de Tsjechische predikant Mikuláš Vymětal in Praag een van zijn solidariteitsdiensten met het Wit-Russische volk. De keuze van die datum berustte niet op toeval. Op 25 maart 1918 werd de zelfstandige republiek Wit-Rusland uitgeroepen – nadat het tsarenrijk gevallen was en voordat Wit-Rusland definitief werd overheerst door het daaropvolgende bolsjewistische regime. Uit een verslag van de dienst dat in de Tsjechische christelijke pers verscheen citeren wij Vymětals preek.

 ‘Door het geloof zijn de muren van Jericho gevallen, nadat zij er gedurende zeven dagen omheen getrokken waren.’ (Hebreeën 11:30)

 Beste vrienden uit Wit-Rusland en Tsjechië, wat leidt tot de val van een muur? In het lied ‘Breek de muur af’(1) is het een eenling, die in staat is anderen samen te binden en hoop te bieden. Dergelijke mensen hebben we in de tijd van de communistische dictatuur ook gehad – daarbij kunnen we denken aan bijv. Václav Havel en Svaťa Karásek. De laatste was predikant in deze kerk.

Ook het Wit-Russische volk heeft zulke mensen, Velen van hen staan vandaag op de lange lijst van politieke gevangenen, wier namen u kunt lezen in het toegangsportaal van deze kerk; anderen zijn geëmigreerd. Als Tsjechen hebben we ook zo’n tijd meegemaakt. Zelf ben ik geboren en opgegroeid in een bezet land, toen we de hoop al verloren hadden dat de omstandigheden zouden veranderen. Het huidige Wit-Rusland lijkt op het eerste gezicht op Jericho met zijn vele vestingwerken die voor eeuwig lijken.

In de Bijbel vallen de muren van Jericho dankzij het geloof van de Israëlieten, doordat zij er zeven dagen omheen trokken. Waar geloofden die Israëlieten in?

Naar mijn mening geloofden zij in de zin en de kracht van de stilte. In alle stilte rondom een stad met veel vestingwerken trekken lijkt een ineffectieve manier van oorlog voeren. Maar hier speelt tijd blijkbaar een rol. Zeven is Gods week, de tijd van de volheid. Die week kan op verschillende manieren lang duren. De muren van de stad vallen niet alleen dankzij het lawaai, maar dankzij het geduld en de volharding waarmee de Israëlieten rondtrokken. De Israëlieten waren niet alleen – ze hadden in Jericho zelf hun bondgenoten, Rachab en haar familie.

Dankzij haar beroep (Rachab was een hoer) was haar familie mogelijk heel groot. Veel mensen binnen de muren waren dus onopvallende bondgenoten van hen daarbuiten.

Ik geloof  dat dat ook geldt voor Wit-Rusland. Wat we in de zomer niet verwachtten, gebeurde. Dictator Loekasjenko, die hoogstwaarschijnlijk de verkiezingen vervalste, behield de macht door bruut geweld tegen zijn eigen bevolking. In Wit-Rusland zijn er met korte onderbrekingen al meer dan honderd jaar verschillende vormen van autocratie en dictatuur. Dat kan anders zijn en dat zal het ook. Daaraan worden wij 25 maart herinnerd.

Wit-Rusland is al jaren de laatste dictatuur in Europa. Muren vallen, dat is zeker. We weten niet wanneer, maar de tijd wordt vervuld. Het hangt ook van ons af, omdat wij het kunnen bespoedigen. Het is aan ons om te volharden in het trekken rondom de muren, die tenslotte zullen breken en instorten, en om de bondgenoten, die daar binnen wonen, te ondersteunen.

Beste vrienden, ik wens de Wit-Russen hier en hun vrienden – vooral de Wit-Russen in Wit-Rusland – geloof toe, geduld en hoop. De muren van Jericho zijn gevallen. De dictatuur in Wit-Rusland zal ook vallen! Amen.

(vertaling Hans P. van der Horst en Peter Morée)

(1) Een Wit-Russisch lied dat in de dienst werd gezongen.

In de Waagschaal, jaargang 50, nr. 9. 18 september 2021