Er bekroop mij opeens een intense moeheid: een rapport over het ambt! What’s new? De afgelopen twintig jaar is het geen enkele scriba van de PKN gelukt om te komen tot een hervorming van het ambt en de opleiding van de PKN-predikant. Steeds klonk er vanuit de synode een welluidend ‘nee’ tegen de reductie van de predikantsopleiding, in weerwil van tanende financiële middelen. Toch probeert de huidige scriba het in de komende synodevergadering opnieuw. Hoe denkt het moderamen het deze keer wel klaar te spelen?

Inspelen op gevoel: In dit rapport blijkt vooral dat we heel veel niet weten. De analyse lijkt vooral op anekdotes gebaseerd: een telefoontje van een bezorgde ambtsdrager uit Friesland, een steekproef onder 25 kerkelijk werkers. Het rapport geeft geen enkele indicatie om hoeveel pioniersplekken het nu of in de toekomst gaat, hoeveel gemeenten binnen afzienbare tijd (of nu al) geen gewone predikant meer kunnen betalen. We horen het niet. Ook horen we niet waarom het behoud van vierplekken vanzelfsprekend vóór de kwaliteit van de voorganger gaat. Gaan we nu morrelen aan de kwaliteit van de predikantsopleiding omdat wijkgemeenten in een stad – of naburige dorpsgemeenten – liever niet samengaan of een predikant delen?

Historisch relativisme: het rapport bevat daarentegen wel een keur aan ander interessant nieuws. Wist u bijvoorbeeld dat het adagium ‘sola scriptura’ door Luther destijds alleen maar bedoeld was als tegenwicht tegen de slechte opleiding van RK-priesters? En dat Calvijn zo hamerde op de opleiding van predikanten omdat de voorgangers ‘op niveau’ met de overheid moesten kunnen overleggen? O ja, en de mooiste is deze: “Anders dan in vroeger tijd zijn er vandaag de dag heel veel hulpmiddelen beschikbaar om informatie over de Bijbeltekst in de grondtaal op het spoor te komen, zoals de Studiebijbel.” O, natuurlijk, we hebben nu de Studiebijbel! Het dédain waarmee gesproken wordt over ‘vroeger tijden’, waarin mensen hun studie zeer serieus namen, is stuitend. En dat terwijl het bijbels analfabetisme nu groter is dan ooit. Zowel in kerkelijke leerhuizen als in gesprekken met joodse, islamitische en atheïstische naasten voel ik mij eerder onder- dan overgekwalificeerd. De wereld klopt op onze kerkdeur met allerhande vragen, maar wij verlagen de opleidingseisen?

Gebruikmaken van de vermoeidheid: in 2006 heette het Pastor in beweging, in 2007 maakte ik zelf in de synode Werk in de Wijngaard mee, en in 2009 Hand aan de ploeg van de commissie Veerman. Samen met anderen heb ik symposia georganiseerd, amendementen ingediend, toespraken gehouden, boeken geschreven (Dominee of tentenmaker? nog steeds actueel!). Moegestreden dreigt de synode nu akkoord te gaan met een eenjarige masteropleiding tot predikant. Ik word oud.

Mirjam Elbers

In de Waagschaal, jaargang 50, nr. 5. 1 mei 2021