Pagina's:
• Inleidend overzicht KD I en II
• Wat eerst gezegd moet worden
• Barths leer aangaande God KD II/1 en 2

Kirchliche Dogmatik, algemeen

Deze dogmatiek kan door zijn enorme omvang ook goedwillenden afschrikken en hen van meet af ontmoedigen om daarin te gaan lezen. Voorzover er sommigen er toch in lezen gingen, waren velen daarvan maar vluchtige lezers die hier en daar een paar trefwoorden of citaten wilden oppikken en daarmee tevreden waren, zonder de kern begrepen te hebben. En inderdaad in deze tijd waarin alles niet snel en makkelijk genoeg kan gaan, en men ook een soort Fast­Food theologie wil hebben, ‘moet men bepaald niet met de Kirchliche Dogmatik beginnen!

Maar wie er wat tijd voor over wil hebben, heeft misschien iets aan de volgende raden om vruchtbaar met dit grootse werk om te gaan.

1. Deze dogmatiek heeft een ongewoon merkwaardig karakter nl: het wil altijd weer hetzelfde anders zeggen! Het gaat altijd bij elk onderdeel om dezelfde hele belijdenis van het christelijk geloven. Daarom doet het er niet veel toe met welke passage je wilt beginnen. Het is daarom ook beter kort stukken met zin en verstand te lezen dan er snel doorheen te vliegen! Het is ongeschikt om er citaten uit te plukken; je moet de hele gedachtegang volgen. Waar het om het bijzonder om gaat is niet zozeer het werk van Barth te begrijpen, maar juist begrip er voor te krijgen wat hem beweegt!

2. Het is een groot misverstand te denken dat Barth in die veertien dikke delen van zijn KD met een eindeloze monoloog bezig was: hij was al schrijvende in een veelzijdige dialoog verwikkeld, waarbij hij in eerste instantie de luisterende en ontvangende is, die daarna nadenkt, antwoordt en weer zijnerzijds vragen stelt. Maar allereerst was bij hem voor wie gebed en theologisch denken bijeen horen, het schrijven een dialoog met God en daarna ook een dialoog met de Heilige Schriften van Oud en Nieuw Testament. Maar in dat alles ook een dialoog met christelijke en profane tijdgenoten, ja de media en het theologisch en geestelijk gebeuren van zijn tijd. En lest best, het was ook de intensieve dialoog met zijn studenten!

3. De KD bevat niet alleen dogmatiek: zijn delen wemelen van uitvoerige exegetische passages ( bijv. direct in de scheppingsleer Gen. 1 enz. en in de beschouwingen over Israël Rom. 9-11) . Daarnaast ook uitgebreide theologische en cultuurfilosofische uiteenzettingen. En – om niet te vergeten – de KD bevat ook een uitgebreide ethiek! Daardoor leent de KD zich zo bij de voorbereidingen voor de prediking!

4. Deze dogmatiek wil ons “geen systeem, geen totale visie, geen laatste consequenties, conclusies of resultaten aanbieden (I, 2,971)

Nee, deze dogmatiek wil een gesprek openen, niet het laatste woord op tafel leggen. Natuurlijk is het ook geen opeenhoping van toevallige gedachtensplinters! Nee, het is een duidelijke weg van consequente schreden en een samenhangende gedachtengang. De lezer ontdekt al lezende tot zijn verrassing een zodanige karakteristiek rythme in die samenhang dat hij ook de schoonheid van deze beschouwingen als geheel ontwaart!

De opbouw van de hele KD heeft Barth welbewust in een onspectaculaire traditionele ordening vervat:

Prolegomena (KD I, 1 en 2)

Leer aangaande God (II, 1 en 2)

Leer van de schepping (III, 1 – 4)

Leer van de verzoening (IV, 1- 4)

Leer van de verlossing (V: ongeschreven)