COMMENTAAR (Geen wetboek!)

Je hebt drie monotheïstische godsdiensten: jodendom, christendom en islam. Daar is op zichzelf niets tegen, maar in alle drie heb je fundamentalisten en dat zijn gevaarlijke mensen: zij willen onmenselijke geboden uit hun heilige boeken in praktijk brengen en die dan ook nog eens andere mensen opleggen! Wij zijn niet achterlijk, en bovendien heel tolerant: daarom moeten we ons tegen het fundamentalisme te weer stellen!

In deze trant wordt er op het ogenblik in de pers gediscussieerd. Zoals het me spijt dat de synode niet eens een hartig woordje over Jezus-films spreekt, zo spijt het me dat de synode in dat soort discussies niets van zich laat horen. En dat om de volgende redenen: dit spreken over het fundamentalisme hebben we aan de Britse schrijfster Karen Armstrong te danken; het is historisch dubieus en dogmatisch onmogelijk. Je kunt jodendom, christendom en islam niet over één kam scheren. Doe je dat wel dan doe je alle drie het groots mogelijke onrecht.

Ik laat jodendom en islam buiten beschouwing en beperk me tot het christendom. Natuurlijk heb je christenen die de bijbel als een wetboek lezen, en dan liefst de teksten over de positie van de vrouw en homosexualiteit. Ik denk: als je de bijbel als een wetboek leest, moet je dat góed doen. Je moet bijvoorbeeld al je bezittingen verkopen om aalmoezen te geven, omdat dat in Lucas 12: 33 aan de hele gemeente geboden wordt. Bovendien kun je pleiten voor invoering van polygamie omdat die in de bijbel nergens verboden wordt. (Het enige is dat polygamie in I Timotheüs 3: 12 in een ongunstig daglicht komt te staan.) Hoe je, als je geen cent meer hebt, drie, vier vrouwen moet onderhouden is natuurlijk wel even een probleem, maar daar vinden we nog wel wat op.

Het kan niet genoeg gezegd worden: de bijbel is een geschiedenisboek. De bijbel vertelt over Gods geschiedenis met Israël, die uitloopt op Jezus Christus, en in die geschiedenis worden wij opgenomen. Natuurlijk heeft dat gevolgen voor de manier waarop je leeft: de Tien Geboden bakenen het terrein af waarop die gevolgen zichtbaar worden. Maar zelfs de Tien Geboden kun je niet wettisch lezen. Om de zeer eenvoudige reden dat wij geen runderen en ezels in huis hebben, en wel televisietoestellen en PC-tjes.

Waar het om gaat is dat we proberen te luisteren naar wat God óns in ónze tijd en op ónze plaats gebiedt. Dat lepel je niet zomaar uit de bijbel op, ook niet uit de Tien geboden en zelfs niet uit de Bergrede. – Vaak denk ik aan die regels uit Psalm 139: 14: ‘Toets mij of niet een weg in mij, mij schaadt en leidt aan U voorbij’. Wat moet je met al die tot in details uitgewerkte wetten, zoals de oorlogswetten in Deuteronomium 20? Ik probeer de intentie daarvan te peilen om die in mijn overwegingen mee te nemen.

De synode zwijgt. Daarom moeten wij als leden van de gemeente zelf maar proberen duidelijk te maken in welke geschiedenis wij opgenomen zijn.

AAS